Empatia w sądzie dla nieletnich. Rola sędziego w postępowaniu wobec nieletniego w kontekście koncepcji Rosenberga

Abstrakt

Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r., w treści art. 1 stanowi, że dziecko oznacza każdą istotę ludzką w wieku poniżej 18 lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność. Przepis art. 72 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mówi o tym, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich ma na celu wspieranie młodych osób w dążeniu do postępowania zgodnie z normami społecznymi oraz podjęcie takich działań resocjalizacyjnych, które mogą okazać się skuteczne i sprawić, że cele postępowania w sprawie konkretnego dziecka zostaną osiągnięte. W postępowaniu w sprawach nieletnich należy przede wszystkim kierować się dobrem nieletniego i dążyć do osiągnięcia korzystnych zmian w jego osobowości i zachowaniu się, a także, gdy zachodzi taka potrzeba, do prawidłowego spełniania przez rodziców lub opiekuna obowiązków wobec nieletniego. Wartykule Autorka odwołuje się do koncepcji Rosenberga, nazywanej Porozumieniem bez Przemocy, według której najważniejsze są: rozróżnianie obserwacji od ocen, empatyczne słuchanie, nazywania uczuć i potrzeb zarówno własnych, jak i dziecka. Ponadto przywołuje koncepcję mentalizowania Taylora oraz teorię przywiązania Bowlby’ego. Tym samym możliwe będzie ukazanie jednej z możliwości procedowania przez sędziego w sprawach nieletnich, która może urzeczywistnić spełnienie celów postępowania. Celem artykułu jest wykazanie, że postawa sędziego procedującego w sprawach nieletnich, a także wybór odpowiedniego spośród szerokiego katalogu środków wychowawczych są bardzo ważne dla umożliwienia nieletniemu postępowania zgodnie z przyjętymi normami prawnymi i społecznymi.